Powiat Bielski - powiat.bielsko.pl

Trujący problem niskiej emisji

Zanieczyszczenia atmosferyczne uwalnianie do powietrza podczas spalania węgla mają niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, co udowodnione zostało w  setkach prac naukowych.

Piece domowe nie są przystosowane do spalania śmieci. Spalanie odbywa się w nich przy zbyt niskiej temperaturze (200 – 700 ⁰C), co powoduje wytwarzanie szkodliwych substancji gazowych, które negatywnie wpływają na ludzi i środowisko naturalne t.j. nieorganiczne związki chloru, nieorganiczne związku fluoru, tlenki azotu (NO i NO₂), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) – czad, drobny pył zawierający związki metali ciężkich (zwłaszcza toksycznego ołowiu i kadmu). Ich szkodliwość dla naszego zdrowia jest szczególnie duża ponieważ są one emitowane z tzw. źródeł niskich emisji. Gdy spalasz śmieci w domowym piecu, zanieczyszczenia uwalniane są do powietrza na bardzo małej wysokości i nie są rozpraszane przez wiatr. Efektem tego jest wzrost koncentracji zanieczyszczeń na bardzo małym terenie wokół nieruchomości, w której spalane są śmieci.

Spalanie w piecach domowych śmieci powoduje także osadzanie się tak zwanej sadzy mokrej w przewodach kominowych. Bardzo trudno ją usunąć, a jej nadmiar może spowodować zapalenie się przewodu kominowego i przyczynić się do pożaru domu. Jeżeli spalamy śmieci, odpady plastikowe i gumowe sprawiają, że w naszych piecach powstają dziesiątki bardzo szkodliwych, drażniących, a nawet powodujących choroby nowotworowe związków chemicznych.

Według naukowców najwięcej dioksyn dostaje się do środowiska nie z produkcji przemysłowej, lecz właśnie podczas spalania odpadów w gospodarstwach domowych.

Im bliżej źródła spalania, tym stężenie trucizn w powietrzu jest większe.

Żyjąc w okolicy, w której palenie odpadów w domach jest powszechne skazujemy siebie i całą rodzinę na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem i ma to z  pewnością ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Wydobywające się substancje mogą powodować zachorowania na poważne choroby takie jak:

• tlenki azotu – podrażniają i uszkadzają płuca,
• tlenek węgla – wiąże czerwone ciałka krwi, utrudnia transport tlenu w organizmie,
• dwutlenek siarki – powoduje trudności w oddychaniu,
• chlorowodór – tworzy z parą wodną kwas solny (silnie żrący),
• cyjanowodór – tworzy z parą wodną kwas pruski – blokuje nieodwracalnie oddychanie tkankowe,
• dioksyny i furany – powodują nowotwory wątroby i płuc, uszkadzają płody i strukturę kodu genetycznego oraz mają działanie alergiczne.

Lekarze i naukowcy coraz częściej łączą wzrost zachorowań na takie choroby jak astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie skóry czy alergie pokarmowe z pogorszeniem jakości powietrza, także
w wyniku spalania odpadów w miejscach niedozwolonych.

Najgroźniejsze mikropyły

Największe zagrożenie dla zdrowia człowieka niosą pyły. Rozmiar pyłów jest wyrażany
w mikrometrach, zwanych też mikronami. Obawy specjalistów rodzą cząstki o średnicy do 10 mikronów (PM10) oraz cząstki o średnicy 2,5 mikronów lub mniejsze (PM2,5). Niektóre z nich są na tyle małe, że z łatwością przenikają z płuc do krwi, tak jak cząsteczki tlenu. Frakcja najdrobniejszych cząsteczek, których średnica jest mniejsza niż 0,1 mikrometra, może nawet przejść do mózgu bezpośrednio przez nos. Dla porównania, ludzki włos ma średnicę 50-70 mikronów. Pyły wywołują oraz pogłębiają choroby układu oddechowego. Są powodem wielu schorzeń sercowo-naczyniowych. Mogą wpływać na centralny układ nerwowy i układ rozrodczy, a także powodować raka. Mogą też być jedną z przyczyn przedwczesnej śmierci.

Kontrolą domowych pieców zajmuje się straż miejska, a tam, gdzie jej nie ma – wyznaczony urzędnik. Przedstawiciele władzy mogą wejść do domu, przesłuchać domowników i pobrać próbki z kotła. Większość interwencji to wynik zgłoszeń mieszkańców zaniepokojonych czarnym dymem. Kary za palenie niedozwolonymi materiałami są znaczne - zgodnie z art. 191 ustawy z dnia 14 grudnia 2012r
o odpadach „Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny).”

Receptą na walkę ze smogiem są źródła ciepła emitujące bardzo małą ilość pyłów, czyli niskoemisyjne t.j. piece gazowe, olejowe, elektryczne lub opalane biomasą, a także pompy ciepła.

Z kolei efektywne ocieplenie budynku ogranicza emisję dwutlenku węgla i dwutlenku siarki do atmosfery o ponad połowę oraz pozwala ograniczyć do 30% ilość palonego węgla w piecu. Inwestując w energooszczędne technologie w budynkach, można zredukować emisję aż 3,3 milionów ton CO₂ do atmosfery. To tak jakby wyeliminować z ulic 100 milionów samochodów rocznie.

Podstawową korzyścią z termomodernizacji budynku jest zmniejszenie zużycia energii oraz związane z tym obniżenie rachunków, a także lepsze warunki użytkowania budynku (w pomieszczeniach nie ma zimnych ścian czy podłóg, a budynek jest łatwiej ogrzać nawet przy największych mrozach). 

Walka ze smogiem i termomodernizacja budynków to główne założenia programu "Czyste Powietrze", którego podstawowymi celami są poprawa efektywności energetycznej istniejących zasobów mieszkalnych budownictwa jednorodzinnego oraz zdecydowane zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery z funkcjonujących i nowo budowanych domów jednorodzinnych.

Sejmik Województwa Śląskiego Uchwałą nr V/36/1/2017 z dnia 7 kwietnia 2017 r. wprowadził na obszarze województwa śląskiego ograniczenia w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw stałych.

Uchwała obowiązuje od dnia 1 września 2017 r. na terenie całego województwa śląskiego.

Zgodnie z zapisami Uchwały od tego dnia wprowadza się całkowity zakaz spalania w kotłach, kominkach i piecach:

• węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla,
• mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem,
• paliw, w których udział masowy węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej 3 mm wynosi więcej niż 15 %,
• biomasy stałej, której wilgotność w stanie roboczym przekracza 20 % (np. mokrego drewna).

W przypadku instalacji nowych kotłów centralnego ogrzewania dopuszcza się wyłącznie eksploatację tych, które spełniają minimum standard emisyjny zgodny z 5 klasą pod względem granicznych wartości emisji zanieczyszczeń wg normy PN-EN 303-5:2012, co potwierdza się zaświadczeniem wydanym przez jednostkę posiadającą w tym zakresie akredytację Polskiego Centrum Akredytacji lub innej jednostki akredytującej w Europie.

Wyjątek stanowią kotły centralnego ogrzewania, których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 r. W tych przypadkach wymagania niniejszej uchwały, dotyczące eksploatacji kotłów centralnego ogrzewania minimum 5 klasy, obowiązywać będą:

• od 1 stycznia 2022 r. w przypadku kotłów eksploatowanych w okresie powyżej 10 lat od daty ich produkcji lub nieposiadających tabliczki znamionowej,
• od 1 stycznia 2024 r. w przypadku kotłów eksploatowanych w okresie od 5 do 10 lat od daty ich produkcji,
• od 1 stycznia 2026 r. w przypadku kotłów eksploatowanych w okresie poniżej 5 lat od daty ich produkcji,
• od 1 stycznia 2028 r. w przypadku kotłów spełniających wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 3 lub klasy 4 według normy PN-EN 303-5:2012.

Inne źródła ogrzewania – kominki, piece kaflowe, kozy itp. od 1 września 2017 r. będą musiały spełniać wymagania tzw. „ekoprojektu” (Rozporządzenia Komisji Europejskiej), określające minimalne poziomy efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwa stałe. Dla urządzeń zainstalowanych przed 1 września 2017 r. powyższe wymagania będą obowiązywały od 2023 r.

Źródło:
1. http://www.izolacje.com.pl/artykul/id2612,termomodernizacja-budynkow-jednorodzinnych

2. www.misja-emisja.pl

3. http://www.proszowice.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&menu=1&artykul=1941&akcja=artykul

4. https://www.prawo.pl/samorzad/kto-moze-skontrolowac-czym-palimy-w-piecach,365559.html

5. www.slaskie.pl