TSK ”Zagroda” po Walnym Zgromadzeniu
24 marca 1023 r. (nareszcie w normalnym czasie!), obradowało Walne Zwyczajne Zgromadzenie Towarzystwa, które podsumowało wyniki swej działalności w roku 2022 i określiło podstawowe zamierzenia programowe roku 2023. Gościliśmy przedstawicieli gminnej administracji, radnych gminnych, reprezentujących Buczkowice, kierownictwa gminnych instytucji kultury- (GOK i Gminna Biblioteka Publiczna) oraz Szkoły Podstawowej. Dopisali również przedstawiciele lokalnych organizacji pozarządowych jak Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów „Nadzieja” i Ochotnicza Straż Pożarna, z którymi Towarzystwo ściśle współpracuje. Wspominam tylko gości, bo dla członków Towarzystwa uczestniczenie w Walnym Zgromadzeniu to obowiązek.
Momentem szczególnym Zgromadzenia było wspomnienie i uczczenia pamięci zmarłego 15. lutego b.r. Zenona Cebrata- członka Zarządu Towarzystwa, Dyrektora Szkoły Podstawowej i. Mikołaja Kopernika. Zdajemy sobie sprawę z wielkiej straty, którą poniosło nie tylko Towarzystwo, ale Szkoła i wieś.
Sprawozdanie z działalności programowej przedstawione przez prezesa Jerzego Foltyniaka uświadomiło nam, jak wiele pożytecznych spraw można w środowisku zdziałać, jeśli zderzy się zaangażowanie bezinteresownej gromady społeczników z odrobiną życzliwości władz gminnych.
O czym warto wspomnieć mówiąc o tym co pozostawiliśmy po sobie w roku 2022 ?
Trzeba wspomnieć niewątpliwie o zorganizowaniu i sprawnym przeprowadzeniu imprezy o powiatowym zasięgu- XVII Powiatowym Zjeździe Towarzystw Regionalnych działających w powiecie bielskim. Towarzyszyła mu wystawa, obrazująca ponad trzydziesto trzyletnią historię „Zagrody”, w której poczesne miejsce zajmowały publikacje traktujące o najistotniejszych faktach z dziejów wsi. Główny referat programowy Zjazdu Noszący tytuł Osadnictwo na terenach górskich zachodniej Żywiecczyzny wygłoszony przez prezesa Honorowego Towarzystwa był oparty na wynikach jego badań. Uważaliśmy, że dzielenie się wynikami własnych dociekań jest tym, czym powinny się cechować m.in. obrady Zjazdu. Wprowadziliśmy na powrót element dyskusji delegatów o merytorycznej stronie referatu programowego, ale także o problemach towarzystw w ogóle. W sumie, organizacja Zjazdu i jego rzeczowy rezultat zostały sympatycznie dla nas przyjęte. Co nie oznacza, że nie mamy do siebie uwag.
Wśród innych zadań w sprawozdaniu wskazana została odbudowa i konserwacja kamiennej kapliczki z 1819 r., która jest najstarszym tego rodzaju obiektem we wsi. Groziła jej ruina spowodowana wiekiem. Obiekt został odbudowany i przywrócony naszej społeczności również dzięki wydaniu kolekcjonerskiej pocztówki, a także folderu ukazującego historię kapliczki, jej fundatora oraz upowszechnieniem podania ludowego, które powstało jako efekt oboczny budowy kapliczki.
Wydana została również kolekcjonerska pocztówka jako reprint tej, wydanej w roku 1910, kiedy w pięćsetną rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem, odsłaniany był tzw. Kopiec Grunwaldzki w Buczkowicach. Pocztówka ta była kolejnym przypomnieniem wielkiej manifestacji patriotycznej sprzed 112 lat oraz podobnej z roku 2005, gdy przez Kopcem wznieśliśmy staraniem Towarzystwa symboliczną Tarczę Grunwaldzką, przypominającą rok 1910.
Podkreślona została wielka praca badawcza Honorowego Prezesa Towarzystwa nad kwerendą zasobów archiwalnych, ukierunkowana na poszukiwanie dokumentacji, ukazującej przemysłowe dzieje Buczkowic. Ten fragment badań został poszerzony o opracowanie materiałów, pozyskanych przez prezesa z Archiwum Państwowego Ukrainy ze Lwowa, a obejmujących całość danych, dotyczących Metryk Józefińskich wsi Rybarzowice, Godziszka i Kalna. Zebrane i opracowane zostały materiały archiwalne na temat folwarku w Rybarzowicach, obejmującego wsie Rybarzowice i Buczkowice. Dzięki pracom badawczym na początkami historii przemysłowej Buczkowic możliwa, a przede wszystkim konieczna stała się wymiana trzech plansz na edukacyjnym szlaku historycznym. Materiały kijowskie i z archiwum w Krakowie pozwoliły na opracowanie materiałów dla wydania dwóch książek. Podobnie zakończyła się robocza część prac nad materiałami, dotyczącymi przemysłowej historii Buczkowic na progu rewolucji przemysłowej w Polsce. Powstała autorska wersja książki „Przemysł w Buczkowicach na przełomie XIX i XX wieku”.
W tym nurcie upowszechniania wiedzy historycznej mieściły się publikacje w Gazecie Gminnej, ukazujące się w dziale Historia.
Rok 2022 stał się dla Towarzystwa niezwykle ważny, jeśli chodzi o nasze uczestnictwo w edukacji regionalnej dzieci i młodzieży w naszej szkoły. Postanowiliśmy nie czekać na żadne odgórne zalecenia i wytyczne, ale doprowadziliśmy do zawarcia porozumienia z dyrekcją szkoły w sprawie form i metod współpracy w dziele wychowania regionalnego. Wprowadziliśmy zasadę udostępniania szkole wszystkich naszych materiałów badawczych, publikacji a także zadeklarowaliśmy gotowość osobistego uczestniczenia w zajęciach z młodzieżą, jeśli ich przedmiotem będzie sięganie po wiedzę o wsi i regionie. W czwartym kwartale roku 2022 miały miejsce już trzy spotkania z młodzieżą. Ich przebieg był wysoce obiecujący, bowiem zainteresowanie dzieci i młodzieży tą tematyką jest budujące. Przeczy ono głoszonej obojętności młodych ludzi wobec spraw przeszłości wsi i regionu.
Z bardzo dobrym skutkiem zrealizowane zostały w 2022 r. zadania publiczne w dziedzinie upowszechniania kultury fizycznej i zapobiegania patologiom społecznym. Już ponad 22 lata działa przy Towarzystwie i to z sukcesami drużyna piłki siatkowej. Młodsi uczestniczą w realizacji „Środowiskowego programu edukacyjno-profilaktycznego”, trenując siatkówkę, a jednocześnie poznają zagrożenia, tkwiące w alkoholu i innych środkach odurzających. To grupa młodzieży licząca łącznie około 60 osób. Rok sprawozdawczy był jednym z wymienionych 22 lat naszej aktywności w tej dziedzinie, utrwalającej również historyczne tradycje tej dyscypliny sportu we wsi.
Tradycyjnie już „Zagroda” współorganizowała kolejny, XXIII Wiosenny Rajd Górski „Zielenią się buki”, wznowiony po ograniczeniach pandemicznych w sprawdzonej formule. Cieszyły setki młodzieży, dzieci i dorosłych uczestników tej turystycznej imprezy. Jej regionalny status ulega utrwaleniu.
Budujące były treści wystąpień gości Walnego Zgromadzenia, w których podkreślana była aktywność Towarzystwa i jego kreatywność. Przez wszystkich dyskutantów (GOK, GBP, Szkoła) deklarowana była pełna gotowość do współpracy z „Zagrodą”. Zastępca Wójta Gminy określił „Zagrodę” mianem lidera wśród organizacji pozarządowych w gminie. Dyskusje z przedstawicielami Towarzystwa przyczyniały się do wypracowywania partnerskiego modelu współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę o podstawowych zadaniach programowych przewidzianych do realizacji w roku 2023. Główny kierunek działań, to działalność wydawnicza. Zostaną wydane trzy pozycje książkowe: Metryka Józefińska wsi Rybarzowice”, „Folwark –Państwo Rybarzowickie w latach 1767-1774” oraz „Przemysł w Buczkowicach na przełomie XIX i XX wieku”. Dotarciu do czytelników tych książek służyć będą spotkania z mieszkańcami. W roku 2023 będziemy opiekować się drużyną piłki siatkowej oraz młodzieżą chronioną przed patologiami społecznymi. Poczesne miejsce w naszej działalności zajmie współpraca ze szkołą i uczestnictwo w procesie wychowania regionalnego dzieci i młodzieży. Tym samym wypełnimy treścią porozumienie zawarte we wrześniu 2022 r.
Po okresie zastoju spowodowanego pandemią, wznowimy organizację warsztatów artystycznych dla członków dziecięcego zespołu pieśni i tańca „Buczyna”.
To co bardzo istotne dla realizacji zamierzonych planów, a więc zapewnienie niezbędnych środków finansowych, jest już poza nami. Zadania te w większości wykonywane będą jako zadania publiczne gminy, która zapewnia dla nich finansowe wsparcie. Pieniądze z dotacji będę zwielokrotnione naszą społeczną, bezinteresowną pracą, która jest podstawą funkcjonowania Towarzystwa.
Przyjęciem uchwały programowej Walne Zgromadzenie zakończyło swe obrady.
31 marca 2023 Józef Stec