PL
EN
DE
Informacje osobowe i kontaktowe do organizacji.
Adres: 43-360 Bystra, ul. Klimczoka 105
Dane kontaktowe : tpb@bystra.pl , k. 798259482 (Prezes Małgorzata Wieczorek)
Obecne władze :
Zarząd:
Prezes: Małgorzata Wieczorek.
Zastępca : Krystyna Zięba.
Skarbnik: Zofia Bieniek
Sekretarz: Dorota Kubicius.
Członkowie Zarządu: Jadwiga Kolarczyk, Ewa Byrdy, Henryk Salachna, Witold Osiecki, Roman Fijak, Urszula Wójcik, Olimpia Podwacietnik.
Komisja Rewizyjna:
Przewodnicząca: Małgorzata Sikora.
Członkowie: Henryka Ostrowska, Alicja Świszcz, Bogusław Kajzer.
Poprzedni prezesi:
Janusz Maciejowski ( 12.12.1985r. - 30.05.1988r.).
Alojzy Kubicius ( 30.05.1988r.-11.06.1990r.).
Jadwiga Kolarczyk ( 11.06.1990r. – 04.01.2014r.).
Historia i informacje dotyczące działalności.
Pierwsze zebranie Komitetu Założycielskiego Towarzystwa Przyjaciół Bystrej odbyło się w Gminnym Ośrodku Kultury w Bystrej przy ulicy Klimczoka 105 dnia 9 lipca 1985 roku.
W skład Komitetu Założycielskiego weszli: Maria Płaszczyca, Mirosława Berezowska, Władysław Dutka, Adam Dunat, Edward Goryl, Alojzy Kubicius, Albin Marcińczyk, Anna Maślanka, Barbara Malinowska, Zygmunt Maciejczyk, Jadwiga Mrochem (Kolarczyk), Janusz Maciejowski, Stefania Modrzyk, Domicela Nikiel, Alojzy Poniewski, Józef Skrzesiński, Tadeusz Stańczyk, Edward Stokłosa, Jerzy Stokłosa, Maria Słodczyk, Małgorzata Wala, Kazimierz Wrona. Opracowano wówczas statut, który składał się z siedmiu rozdziałów. Statut zawiera informacje o stowarzyszeniu, określa cele jego działania, informuje o prawach i obowiązkach członków, zawiera wykaz władz, ich prawa i obowiązki , informacje o powoływaniu kół i komisji, określa majątek organizacji, podaje warunki zmiany statutu i rozwiązania towarzystwa.
W dniu 12 listopada 1985r. Urząd Gminy w Wilkowicach zatwierdził Statut Towarzystwa Przyjaciół Bystrej i decyzją Nr S.A.Ogl.6014/I/6/I/85 zarejestrował stowarzyszenie, i wpisał do „Rejestru Stowarzyszeń i Związków Urzędu Gminy Wilkowice” (pozycja A-2). W dniu 12 grudnia 1985r odbyło się drugie zebranie Komitetu Założycielskiego, na którym wybrano zarząd. Pierwszym prezesem został Janusz Maciejowski. Powołano trzech wiceprezesów: Kazimierza Wronę, Alojzego Kubiciusa i Jerzego Stokłosę. Sekretarzem została Krystyna Fenik, skarbnikiem Jadwiga Kolarczyk, a członkami zarządu Anna Maślanka, Jan Halama, Edward Maślanka, Władysław Dutka, Mirosława Berezowska (przewodnicząca komisji rewizyjnej) oraz Domicela Nikiel (przewodnicząca sądu koleżeńskiego). Honorowym prezesem TPB został Alojzy Poniewski.
W dniu 23 czerwca 1986r. Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Bielsku-Białej udzielił towarzystwu zezwolenia na podjęcie działalności w zakresie „rozpowszechniania programów rozrywkowych w technice magnetowidowej”. W maju 1988r. Janusz Maciejowski, Mirosława Berezowska i Krystyna Fenik złożyli rezygnację z pracy w zarządzie. W dniu 30 maja 1988 roku zostało zwołane zebranie walne, na którym wybrano nowy zarząd towarzystwa. Kolejnym prezesem został Alojzy Kubicius, zastępcą ds. finansowych Jadwiga Kolarczyk, zastępcą ds. organizacyjnych Barbara Habdas, skarbnikiem Adam Dunat, sekretarzem Dorota Kubicius, przewodniczącą komisji rewizyjnej Jadwiga Marosz, przewodniczącą sądu koleżeńskiego Domicela Nikiel. Wkrótce opracowano druk legitymacji oraz deklaracji wstąpienia do towarzystwa.
Stowarzyszenie zaczęło realizować cele zgodne z założeniami przyjętymi przez Komitet Założycielski ujętymi w statucie. Zadaniem stowarzyszenia jest badanie historii Bystrej, zachowanie pamiątek historycznych, pielęgnowanie tradycji i kultury przodków, a także opieka nad miejscami pamięci narodowej. Oprócz tego otacza ono opieką regionalnych twórców kultury poprzez organizację wystaw malarstwa i rzeźby, wieczorów poezji, konkursów literackich oraz wieczorków poetycko-muzycznych. Współpracuje z organizacjami społecznymi, działającymi na terenie gminy: Radą Sołecką, OSP, KGW. LKS Klimczok, chórem „Cantica”, „Bystrzańską Incjatywą" , szkołami i przedszkolem w Bystrej. Organizuje okolicznościowe prelekcje, odczyty i wystawy. Współpracuje z Muzeum Juliana Fałata w Bystrej w celu zachowania pamięci o wybitnym malarzu i przybliżeniu jego twórczości. Organizuje imprezy kulturalne skierowane do odbiorców w każdym wieku: wycieczki, ogniska, zabawy karnawałowe, konkursy plastyczne i recytatorskie. Prowadzi działalność wydawniczą.
W swoich działaniach towarzystwo nawiązuje do „Towarzystwa Przyjaciół Bystrej”, które powstało w 1930 roku i działało do roku 1935.
W czerwcu 1990r. na stanowisko prezesa wybrano szczególnie aktywnego członka zarządu Jadwigę Kolarczyk, która pełniła tą funkcję nieprzerwanie do stycznia 2014 roku. Za swoją aktywną postawę społeczną i działania na polu kultury w 2006 roku Jadwiga Kolarczyk została laureatem nagrody Starosty Bielskiego im. Ks. Józefa Londzina.
W dniu 4 stycznia 2014 roku na stanowisko prezesa została wybrana Małgorzata Wieczorek. Utrzymała dotychczasową linię działania oraz przystąpiła z energią do pracy, przewodnicząc zarządowi.
Stowarzyszenie rozwijało się, zrzeszając coraz większą liczbę członków z Bystrej i nie tylko. Zarząd, który do dziś jest najbardziej aktywną częścią organizacji zaczął podejmować coraz więcej nowych inicjatyw, które z czasem stały się cyklicznymi wydarzeniami w kalendarzu imprez kulturalnych na terenie miejscowości , gminy i powiatu.
Najbardziej znaną imprezą są Dni Bystrej, które pierwszy raz Towarzystwo Przyjaciół Bystrej zorganizowało w dniach 16 i 17 sierpnia 1996 roku. Jest to impreza organizowana do dziś, która początkowo była skromna. Z czasem stała się czterodniowym świętem Bystrej i jej mieszkańców. Obchody rozpoczynają się w czwartek uroczystą Mszą Świętą w intencji mieszkańców i gości w kościele parafialnym oraz koncertem zaproszonych chórów. Po mszy zebrani udają się na regionalny poczęstunek. Drugi dzień rozpoczyna się w godzinach popołudniowych uroczystą paradą ulicami Bystrej, złożeniem kwiatów pod Pomnikiem Pamięci Narodowej. Na placu, za Domem Strażaka jest już przygotowana scena i po uroczystym otwarciu przez władze powiatu i gminy mają miejsce występy zaproszonych zespołów artystycznych. Sobota ( dzień trzeci) tradycyjnie rozpoczyna się Rodzinnym Rajdem Rowerowym, który odbył się po raz pierwszy w dniu 8 lipca 2000 roku i został objęty patronatem posłanki na Sejm RP Grażyny Staniszewskiej. Jest organizowany do dziś.
W rajdzie często bierze udział nawet kilkaset osób. Jest to wspaniała rodzinna zabawa zakończona poczęstunkiem - tradycyjną wojskową grochówką i losowaniem nagród dla uczestników. Sobotnie występy zespołów artystycznych i kabaretów kończy występ gwiazdy wieczoru, a następnie zebrani bawią się na festynie do białego rana. Niedziela (dzień czwarty) jest dniem rodzinnym. Odbywają się występy dzieci i młodzieży szkolnej. Na scenie mogą się zaprezentować młodzi mieszkańcy gminy. Można skosztować pysznych placków ziemniaczanych z „oskubkami” (przygotowanych przez Panie z KGW w Bystrej), oraz innych specjałów kuchni regionalnej. Podczas Dni Bystrej są organizowane liczne imprezy towarzyszące, takie jak „Bystrzańskie Recitale Organowe” w kościele w Bystrej Krakowskiej, liczne konkursy z nagrodami, loteria fantowa, z której dochód przeznaczony jest w całości na pokrycie kosztów występujących zespołów. Początkowo organizacja imprezy spoczywała tylko na zarządzie towarzystwa. Z czasem do organizacji Dni Bystrej włączyły się wszystkie organizacje społeczne z Bystrej oraz Rada Sołecka.
Do tradycji należy również organizowanie corocznych letnich wycieczek turystyczno-krajoznawczych. Początkowo jednodniowe wyjazdy obecnie są dwu lub trzydniowymi wycieczkami. Byliśmy w Ojcowie, Olsztynie, Kazimierzu, Sandomierzu, Kielcach, Tarnowskich Górach, Piekarach Śląskich, Wiśniczu, w Pieninach, Górach Świętokrzyskich , Zakopanem, Żywcu, Suchej Beskidzkiej, Skoczowie, Ustroniu, Koniakowie, Pszczynie, Złotym Potoku, Świdnicy, Krakowie, Łańcucie, Książu, Wrocławiu, Polanicy Zdroju, Wambierzycach, Łagiewnikach, Leśniowie, Warszawie, Poznaniu, Gnieźnie, w Bieszczadach, Starym Sączu, Limanowej, Zamościu, Lublinie, Mosznej, w Pradze, na Morawach, Brnie, Łodzi i w wielu innych ciekawych miejscach. Zimą są organizowane kuligi z pochodniami. Od 2003 roku rozpoczęliśmy organizację spotkań noworocznych, które zamieniły się w zabawy karnawałowe.
Zarząd podjął współpracę z dyrekcją Muzeum Juliana Fałata w Bystrej. Uczestniczył i współpracował przy organizacji rocznicowych uroczystości związanych np. z 140 - tą rocznicą urodzin malarza. W 150- tą rocznicę urodzin Juliana Fałata członkowie towarzystwa ufundowali tablicę pamiątkową. Została umieszczona na ścianie frontowej „Fałatówki” i odsłonięta 23 lipca 2003 roku. Przez wiele lat członkowie zarządu dbali o ukwiecenie gazonów przed muzeum.
W ramach promocji rodzimej twórczości artystycznej zorganizowano wieczory poezji Zofii Ciapały, Hildegardy Filas-Gutkowskiej, Pauliny Siudy, Czesławy Marzeny Bajek (połączony z wystawą jej prac malarskich), Anny Osowskiej (połączony z występem chóru „Cantica”). Towarzystwo zorganizowało również wieczory poezji Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza i Marii Konopnickiej.
Dla podtrzymywania tradycji ludowych towarzystwo organizuje ogniska sobótkowe połączone z konkursami wianków, uświetniane występami lokalnych zespołów ludowych. Bierze udział w Powiatowych Zjazdach Regionalnych Towarzystw Kultury. Delegaci uczestniczyli w zjazdach w Czechowicach- Dziedzicach, Wilamowicach, Buczkowicach, Szczyrku, Porąbce, Kozach i Bestwinie. W 2013 roku towarzystwo było organizatorem i gospodarzem IX Zjazdu w Bystrej. W imprezie wzięły udział liczne delegacje z całego powiatu oraz znakomici goście.
Jednym z ważnych celów działania stowarzyszenia jest ochrona miejsc pamięci oraz pomników naszej historii. Odnowiono Pomnik Pamięci Narodowej w Bystrej przy ulicy Klimczoka, który upamiętnia zamordowanie przez hitlerowców w 1944 roku pięciu Polaków. Został odnowiony grobowiec Juliana Fałata na cmentarzu w Bystrej Śląskiej. Zaopiekowano się zapomnianym obeliskiem poświęconym Szarym Szeregom, który został oczyszczony i przeniesiony na postument przy ulicy Fałata. Obok znajduje się ufundowany przez Urząd Gminy Wilkowice obelisk poświęcony kpt. Pawłowi Cymsowi uczestnikowi Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich, który mieszkał i zmarł w Bystrej, Przy współpracy z Urzędem Gminy Wilkowice towarzystwo wzniosło w 2008 roku obelisk poświęcony pamięci płk. dr Mariana Szarewskiego, który w latach 1925-1939 utworzył „Uzdrowisko w Bystrej”i działał dla rozwoju miejscowości. Na miejscowym cmentarzu w Bystrej Śląskiej staraniem towarzystwa w setną rocznicę odzyskania niepodległości został odnowiony nagrobek Ludwika Łozickiego, uczestnika jednego z powstań śląskich, który leczył się i zmarł w Bystrej. Członkowie zarządu dbają o utrzymanie wszystkich wymienionych pomników. W dniu 2 grudnia 2014 roku Rada Ochrony Pamięci Walki Męczeństwa nadała Towarzystwu Przyjaciół Bystrej „Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej” za opiekę nad miejscami walki i męczeństwa’.
Każdego roku w dniu pierwszego sierpnia organizowane są obchody rocznicy Powstania Warszawskiego. Rozpoczynają się przy pomniku Szarych Szeregów. Po złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy zebrani udają się na biwak w Bystrej, gdzie jest odprawiana Msza Święta. Następnie śpiewają przy ognisku pieśni harcerskie i powstańcze.
Przez wiele lat zmieniali się członkowie zarządu, niektórzy pozostali do dziś. Wszyscy bez wyjątku z ogromną determinacją, poświęcając wolny czas i często własne środki, realizowali przyjęte kierunki działania ku pożytkowi wspólnemu i dla przyszłych pokoleń.
W zarządzie aktywnie działali: Jan Halama, Janina Adamus, Maria Słonka, Henryka Zwolińska, Bogusław Kajzer, Barbara Mrozek, Halina Mrożek, Kazimierz Wygaś, Jadwiga Pawlik, Jerzy Gajdzik, Elżbieta Mokrzyńska, Regina Łaciak, Aneta Krefta-Maciejowska i Marcin Adamczyk.
Wydawnictwa i inne formy działania.
Towarzystwo podjęło działalność wydawniczą, która rozpoczęła się wydaniem „Planu Bystrej” (1992r.) oraz kilku widokówek z widokami Bystrej i reprodukcjami obrazów Juliana Fałata.
Z okazji 10-tej, 20-tej i 30-tej rocznicy działania TPB zostały wydane okolicznościowe foldery promujące Bystrą.
Następnie ukazały się pozycje książkowe:
„Bystra na pocztówce i fotografii” ( Jadwiga Kolarczyk, Jan Halama 2004r.).
„Bystra wczoraj i dziś” ( Jadwiga Kolarczyk 2005r.).
„ Zarys monografii Bystrej” ( Jadwiga Kolarczyk 2006r.).
„Kalendarium historyczne Bystrej” ( Jadwiga Kolarczyk 2010r.).
„ Gmina Wilkowice – Informator” ( Dorota Kubicius, Jadwiga Kolarczyk 2013r.)”.
Protokoły Rady Gminy Bystra 1886-1918” ( transkrypcja i tłumaczenie ks. Karol Tomecki, redakcja językowa- Piotr Kenig, koordynator wydania-Małgorzata Wieczorek - 2020r.).
„Protokoły Rady Gminy Bystra 1919-1936” (transkrypcja i tłumaczenie ks. Karol Tomecki, redakcja językowa-Piotr Kenig, koordynator wydania-Małgorzata Wieczorek - 2021r.) ,
