PL
EN
DE
Informacje osobowe i kontaktowe do organizacji.
Towarzystwo Miłośników Dankowic
ADRES: u. Św. Wojciecha 8 43 – 331 Dankowice
Obecne władze:
Prezes: Zofia Bierońska.
Wiceprezesi: Andrzej Kamiński, Zdzisław Chmielarczyk.
Sekretarz: Anna Kamińska.
Skarbnik: Ewa Kamińska.
Poprzedni Prezes: Kazimierz Kamiński.
Historia i informacje dotyczące działalności.
Towarzystwo Miłośników Dankowic zostało założone początkiem grudnia 2000 roku jako stowarzyszenie mające na celu zachowanie spuścizny naszych przodków, materialnych zasobów historycznych, zanikających zwyczajów i tradycji typowych dla Dankowic oraz okolicznych miejscowości. W dniu 21. 06. 2001 roku Sąd Rejestrowy w Bielsku – Białej wydał decyzję o wpisie TMD do Krajowego Rejestru Stowarzyszeń.
Idea utworzenia Towarzystwa Miłośników Dankowic zrodziła się w czasie podsumowania wystawy pt:„Między dawnymi, a młodymi laty” zorganizowanej w ramach parafialnych obchodów drugiego millenium chrześcijaństwa. Pomysłodawcą był Kazimierz Kamiński przy wsparciu księdza proboszcza Jana Figury. Dzięki wystawie zaprezentowano dorobek wszystkich organizacji społecznych i kulturalnych Dankowic w ciągu wieków, wykorzystując dokumenty i eksponaty zachowane w archiwach parafii, stowarzyszeń
i prywatnych domach. Inicjatywa spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców nie tylko Dankowic, ale także sąsiednich miejscowości.
W dniu 2 lutego 2001 roku zawiązała się formalna 15 – osobowa grupa inicjatywna. Opracowano statut i wystąpiono o rejestrację stowarzyszenia o nazwie Towarzystwo Miłośników Dankowic. W dniu 21. 06. 2001 roku Sąd Rejestrowy w Bielsku – Białej wydał decyzję o wpisie TMD do Krajowego Rejestru Stowarzyszeń. Pierwszy zarząd wybrano w oparciu o zatwierdzony statut w dniu 16 października 2001 roku. Prezesem został Kazimierz Kamiński. Funkcję tę z ogromnym oddaniem pełnił do śmierci w grudniu 2021 roku. W czerwcu 2022 roku obowiązki prezesa powierzono dotychczasowej wiceprezes Zofii Bierońskiej.
Na Walnym Zebraniu 1 lutego 2002 roku powołano do życia Szkolne Koło TMD. W 2004 roku po wprowadzeniu zmian do statutu Towarzystwo uzyskało status Organizacji Pożytku Publicznego.
Cele statutowe Towarzystwa Miłośników Dankowic to:
- zabieganie o właściwy stan zabytkowych nieruchomości, ich konserwację i odbudowę.
- gromadzenie zabytków piśmiennictwa i innych materiałów dotyczących Dankowic.
- opieka nad zbiorami i eksponatami ukazującymi tradycję oraz współczesne dokonania Dankowic.
- wydawanie i publikowanie materiałów informacyjnych, historycznych i reklamowych.
- współpraca z organami, organizacjami oraz instytucjami krajowymi i zagranicznymi wspierającymi statutową działalność Towarzystwa- podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej.
- działanie wspomagające rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.
- wspomaganie organizacji zajmujących się ochroną dóbr kultury lokalnej.
- upowszechnianie kultury i sztuki.
- ochrona dóbr kultury i tradycji.
Od 2000 roku TMD współorganizuje w dniu 11 listopada środowiskowe obchody Święta Niepodległości. Przez pewien czas były one połączone z Konkursem Pieśni Patriotycznej przeprowadzanym przez parafialny oddział Akcji Katolickiej. Przygotowywane też są wystawy związane tematycznie z tą rocznicą oraz przeprowadzany Konkurs Plastyczny pn. „Mieszkam w Dankowicach.”
Do szczególnych należy zaliczyć dwudniowe obchody 100. rocznicy odzyskania niepodległości. 10 listopada 2018 roku w kościele parafialnym w Dankowicach odprawiono mszę świętą w intencji Ojczyzny. Następnie odbył się uroczysty koncert pieśni patriotycznych w aranżacji Jacka Obstarczyka w wykonaniu orkiestry dętej OSP w Dankowicach pod dyrekcją kapelmistrza Józefa Obstarczyka z udziałem połączonych chórów męskich zespołów: „Dankowianie” i „Górzanie’ oraz miejscowych solistów: Martyny Prochowskiej i Marka Wadonia.
Koncert poprzedzony został wystąpieniem prezesa TMD Kazimierza Kamińskiego, który opowiedział o mieszkańcach Dankowic, obrońcach wiary i polskości w okresie zaborów oraz walki o granice II Rzeczypospolitej. Przed mszą świętą poświecono bowiem ufundowany z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Dankowic przy wsparciu parafii i sponsorów obelisk z tablicą pamiątkową upamiętniającą „Obrońców wiary i polskości”. Aktu odsłonięcia w asyście pocztów sztandarowych: strażaków, górników oraz młodzieży szkolnej, dokonał senator RP Andrzej Kamiński, a tablicę poświęcił ks. proboszcz Józef Jakubiec. Po odegraniu hymnu państwowego przez orkiestrę OSP wiązanki kwiatów złożyli: senator RP Andrzej Kamiński, burmistrz Wilamowic Marian Trela, sołtys Tadeusz Grzywa wraz z delegacjami KGW Dankowice i Kaniówek oraz delegacja uczniów Szkoły Podstawowej im. St. Staszica. Od tamtej pory co roku po mszy św. w intencji ojczyzny w Święto Niepodległości przy obelisku odbywa się uroczystość upamiętniająca obrońców wiary i polskości. Po niej następuje przejście do sali OSP na część artystyczną w wykonaniu przedszkolaków i uczniów miejscowej szkoły.
Tradycją stały się też organizowane przez Towarzystwo Miłośników Dankowic konkursy na palmy wielkanocne oraz szopki bożonarodzeniowe, które prezentowane są w kościele parafialnym w Dankowicach. Były też wystawiane w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Skłodowskiej – Curie w Czechowicach – Dziedzicach, w Starej Wsi w trakcie obchodów rocznicowych Koła Pszczelarskiego, w dankowickiej szkole oraz w remizie OSP w trakcie spotkań „opłatkowych”. Konkurs na palmy wielkanocne odbywa się w Niedzielę Palmową w dwu kategoriach: palma dankowska, zgodna z miejscową tradycją oraz palma kolorowa, wzorowana na góralskiej, kurpiowskiej i wileńskiej. Wszyscy uczestnicy konkursu uczestniczą w procesji, a w nagrodę za przygotowanie palm otrzymują dyplomy oraz nagrody książkowe ufundowane przez Towarzystwo Miłośników Dankowic oraz Radę Sołecką.
Członkowie TMD brali udział w opiniowaniu monografii poświęconej Gminie Wilamowice i opracowaniu jednego z jej podrozdziałów dotyczącego nazw miejscowych oraz krzyży i kapliczek przydrożnych. Z okazji 15 – lecia parafialnej grupy teatralnej towarzystwo wydało publikację poświęconą historii amatorskiego ruchu artystycznego w Dankowicach oraz płytę CD pt. „Dankowice w dziecięcej fotografii”, która prezentowała prace nagrodzone w ogłoszonym wcześniej konkursie. Powstał również „Słownik gwary Dankowic”, którego autorką jest członkini stowarzyszenia, pani Anna Kamińska. Zdzisław Chmielarczyk opracował płytę CD pt. „Walka o niepodległość i granice Rzeczypospolitej w latach 1941-1921”. Przygotowana została do druku publikacja poświęcona historii szkolnictwa w Dankowicach autorstwa członka TMD, pana Zdzisława Chmielarczyka.
Towarzystwo aktywnie włączyło się w proces wyboru patronów dla utworzonego w Dankowicach w 1999 roku gimnazjum. Zostali nimi Ludmiła i Adolf Kalicińscy, zasłużeni dla miejscowej społeczności nauczyciele i społecznicy, którzy przybyli tu z Wierzchosławic. W gazetkach lokalnych publikowano artykuły prezentujące ich dokonania, by przybliżyć
je współczesnym mieszkańcom Dankowic.
Z materiałów wydanych i zgromadzonych przez Towarzystwo korzystają studenci piszący prace dyplomowe związane z historią i kulturą naszej wsi i okolicy.
W trakcie obchodów 100 – lecia konsekracji kościoła parafialnego w 2005 roku członkowie TMD brali udział w opracowaniu albumu o miejscowej świątyni wydanego z tej okazji przez proboszcza parafii. Towarzystwo zainicjowało również organizację rodzinnego festynu – majówki w ogrodach plebańskich, w ramach którego SK TMD przygotowało wystawę pt. „Pójdźmy z radością do Domu Pana”. Zaprezentowano na niej księgi parafialne, zabytkowe naczynia i szaty liturgiczne oraz najstarsze zdjęcia komunijne i ślubne mieszkańców Dankowic.
W 2008 r oferta bezalkoholowego Pikniku Rodzinnego została poszerzona o rajd rowerowy i plac zabaw dla dzieci.
Ideą przewodnią towarzystwa jest integracja całego środowiska wokół wspólnych, nie tylko historycznych, przedsięwzięć. Jest to możliwe dzięki pomocy ze strony pana burmistrza, księdza proboszcza, sołtysa i radnych. Współdziałanie TMD, Akcji Katolickiej, Stowarzyszenia Kobiet Dankowic wraz z zespołami: „Dankowianie”, Ochotniczej Straży Pożarnej wraz z orkiestrą dętą, Ludowego Klubu Sportowego, myśliwych, pszczelarzy, dyrekcji, grona pedagogicznego oraz dzieci i młodzieży z przedszkola i szkoły pozwala na organizację imprez o różnorodnym i bogatym programie. Dzięki współpracy z miejscowymi organizacjami udało się zorganizować kilkanaście Pikników Rodzinnych, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców. Były też okazją do organizowania pomocy charytatywnej na rzecz potrzebujących pomocy chorych osób.
W ramach TMD działa Szkolne Koło Towarzystwa Miłośników Dankowic. Członkowie Koła zapoznają się z dawnymi i współczesnymi dokumentami i mapami Dankowic. Gromadzą materiały poświęcone historii i współczesności naszej wsi. Pod kierunkiem opiekunki pani Anny Kamińskiej opracowali „Słownik nazwisk mieszkańców Dankowic”, prezentujący typy nazwisk występujących w naszej wsi i zasady, według których należy je odmieniać.
Członkowie SK TMD organizują co roku dla przedszkolaków i kolegów z klasy trzeciej „Spotkania z tradycją” związane ze Świętami Wielkanocnymi i Bożym Narodzeniem ukazujące dankowickie zwyczaje świąteczne na tle tradycji ogólnopolskiej. W szkole są prowadzone dodatkowe zajęcia plastyczne.
W roku 2007 wspólnie z Kołem Gospodyń Wiejskich przy wsparciu środków pozyskanych z funduszy unijnych zorganizowano bezpłatne warsztaty z zakresu bibułkarstwa, które cieszyły się dużym zainteresowaniem zarówno starszego jak i młodszego pokolenia. W następnym roku zorganizowano warsztaty z bibułkarstwa dla członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Wilamowicach. Najlepsze prace w sierpniu 2008 r zaprezentowano w holu głównym Miejskiego Domu Kultury w Oświęcimiu w ramach Tygodnia Kultury Beskidzkiej.
W lutym 2008 roku członkowie Szkolnego Koła TMD po kursach bibułkarstwa zorganizowanych przez Annę Kamińską wzięli udział w międzynarodowym regionalnym konkursie organizowanym przez GOK w Świnnej pt.„Mieszkam w Beskidach”. Wysłano pięć prac kompozycji kwiatowych. Wszystkie prace zostały nagrodzone. W nagrodę uczestnikom zorganizowano wyjazd na wystawę konkursową do Świnnej. Dla dzieci, które zdobyły pierwsze miejsca, wystąpiono o stypendia. Członkowie Szkolnego Koła TMD brali udział w tym międzynarodowym konkursie również w kolejnych latach, zajmując wysokie miejsca. Swój warsztat artystyczny dzieci doskonaliły w ramach działalność świetlicy środowiskowej „Iskierka”, którą od stycznia 2009 roku reaktywowano z naszej inicjatywy. Przez pierwsze lata jej funkcjonowania zajęcia prowadzone były przez członkinię towarzystwa Annę Kamińską.
Szkolne Koło TMD organizowało także Szkolny Konkurs Historyczny pn. „Z historią za pan brat” oraz Szkolny Konkurs Gwarowy, którego celem było gromadzenie wyrazów i zwrotów gwarowych funkcjonujących w Dankowicach i zapisywanie ich znaczenia. Jego członkowie pomagali w zorganizowaniu szkolnych konkursów świątecznych na najpiękniejszy stroik wielkanocny oraz ozdobę choinkową. Prace zaprezentowano na szkolnej wystawie. Wykonali też kartki z życzeniami świątecznymi dla kombatantów i dla podopiecznych Bielskiego Koła Towarzystwa im. Świętego Brata Alberta. Współpracowali z Przedszkolem Publicznym w Dankowicach. Na wspólnych zajęciach plastycznych pomagali młodszym kolegom w przygotowaniu upominków dla babć i dziadków oraz kartek świątecznych z życzeniami dla rodziców.
Z okazji piętnastej rocznicy powstania Towarzystwa Miłośników Dankowic 10 grudnia 2016 roku zorganizowano konferencję popularnonaukową pt. „Dankowice, przeszłość i teraźniejszość”, w trakcie której wygłoszono 16 referatów odnoszących się do różnych aspektów przeszłości i teraźniejszości naszej miejscowości. Przygotowali i przedstawili je specjaliści z Katowic i Krakowa oraz miejscowi nauczyciele i działacze kultury. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. profesorowie Helena Synowiec, Elżbieta Dutka, Antoni Barciak, doktorzy związani z różnymi instytucjami kultury oraz nauczyciele: historyk sztuki Irena Kontny, historycy: Ewa Ryguła, Wojciech Janusz i ks. Mieczysław Augustynowicz, archiwista i historyk Zdzisław Jedynak, archiwista Paweł Hudzik, doktoranci: regionalistka Justyna Majerska, kulturoznawca Bartłomiej Chromik, polonistki: Anna Kamińska i Zofia Bierońska, archeolog Grzegorz Mądrzycki, który zaprezentował sprawozdanie wraz z ekspozycją artefaktów z przeprowadzonych wcześniej z inicjatywy TMD badań gródka stożkowego w Dankowicach. Wygłoszone na konferencji referaty stanowią dokumentację historyczną oraz dokumentację współczesności, odnosząc się do różnych aspektów przeszłości i teraźniejszości. W trakcie spotkania poruszono m. in. następujące zagadnienia: ogólny zarys dziejów Dankowic, imiona chrzestne tu nadawane od 1950 r., architektura i wyposażenie kościoła parafialnego, miejscowa gwara i stroje ludowe, socrealistyczna opowieść o Dankowicach i ich mieszkańcach, problem związany z funkcjonowaniem świadomości granicy małopolsko – śląskiej i prusko – austriackiej i w ogóle granic miejscowości, postać zasłużonego dla parafii i represjonowanego przez komunistyczne władze ks. proboszcza Józefa Lelity, walory przyrodnicze Dankowic.
Podczas dyskusji podsumowującej konferencję wystąpiono z wnioskiem opublikowania wygłoszonych referatów. Spełniając założenia naboru ogłoszonego przez Lokalną Grupę Działania „Ziemia Bielska”, TMD uzyskało środki na sfinansowanie tego projektu w postaci grantu na realizację zadania „Promocja LGD Ziemi Bielskiej poprzez publikację zebranych materiałów o wsi Dankowice z pogranicza śląsko-małopolskiego pt. Dankowice, przeszłość i teraźniejszość. Przyczynki do monografii Dankowic jako typowej wsi pogranicza”. Zadanie zostało zrealizowane w ramach Projektu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER”, poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” w projekcie grantowym „Promowana Ziemia Bielska”. Dzięki temu w 2020 roku została wydana książka Dankowice. Przeszłość i teraźniejszość. Przyczynki do monografii Dankowic jako typowej wsi pogranicza. Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Barciaka i Kazimierza Kamińskiego. Mimo że w podtytule użyto słowa „przyczynki”, może
ona w pewnym stopniu pełnić funkcję pierwszej monografii miejscowości. Jej oficjalna promocja miała miejsce na początku 2021 roku.
oprac. Zofia Bierońska
Wydawnictwa i inne formy działania.
Kamińscy Anna i Kazimierz, Gabriel Damaszk Kapliczki, krzyże i figury przydrożne [w:] Wilamowice. Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy. Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Barciaka, Wilamowice 2001.
Kamińscy Anna i Kazimierz, Gabriel Damaszk Nazwy miejscowe [w:] Wilamowice. Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy. Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Barciaka, Wilamowice 2001.
Kamiński Andrzej, Anna i Kazimierz Kamińscy Dziedzictwo kulturowe amatorskiego ruchu artystycznego w Dankowicach, Dankowice 2002.
Chmielarczyk Zdzisław Szkoła w Dankowicach i jej związki z lokalną społecznością, Dankowice 2004.
Jubileusz 100 – lecia konsekracji kościoła pw. Św. Wojciecha w Dankowicach 1905-2005. Praca pod redakcją ks. Jana Figury, Anny i Kazimierza Kamińskich, Dankowice 2005.
Kamiński Kazimierz Kronikarskie zapiski. Rok po roku przez 120 lat w Ochotniczej Straży Pożarnej w Dankowicach, Dankowice 2016.
Dankowice. Przeszłość i teraźniejszość. Przyczynki do monografii Dankowic jako typowej wsi pogranicza. Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Barciaka i Kazimierza Kamińskiego, Dankowice 2020.
